รู้ทัน ป้องกัน และรักษาโรคพยาธิเม็ดเลือดในสุนัข

โรคพยาธิเม็ดเลือดเป็นภัยร้ายที่คุกคามสุขภาพของสัตว์เลี้ยงของเราอย่างใกล้ชิด โรคนี้เกิดจากการติดเชื้อพยาธิในเม็ดเลือด ซึ่งมีพาหะนำโรคที่สำคัญคือเห็บและหมัด การป้องกันและรักษาโรคนี้อย่างทันท่วงทีจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อให้สัตว์เลี้ยงของเรามีสุขภาพแข็งแรงและอยู่กับเราไปนานๆ

โรคพยาธิเม็ดเลือดคืออะไร?
โรคพยาธิเม็ดเลือด เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อกลุ่มโปรโตซัวเข้าไปในเม็ดเลือดของสัตว์เลี้ยง ซึ่งเชื้อโปรโตซัวเหล่านี้มีหลายชนิด เช่น Ehrlichia canis, Babesia canis, Hepatozoon canis  และ Anaplasma platys ซึ่งแต่ละชนิดก็มีผลกระทบต่อสุขภาพของสัตว์เลี้ยงแตกต่างกันไป พาหะนำโรคที่สำคัญคือเห็บและหมัด เมื่อเห็บหรือหมัดที่มีเชื้อเหล่านี่กัดสัตว์เลี้ยงของเรา เชื้อพยาธิก็จะเข้าสู่กระแสเลือดและแบ่งตัวเพิ่มจำนวนขึ้น ทำให้เกิดอาการป่วยต่างๆ ตามมา

สาเหตุและการติดต่อของโรคพยาธิเม็ดเลือด
เห็บและหมัดเป็นพาหะนำโรคพยาธิเม็ดเลือดที่สำคัญ เมื่อเห็บหรือหมัดที่มีเชื้อพยาธิเม็ดเลือดกัดสัตว์เลี้ยง เชื้อก็จะเข้าสู่กระแสเลือดและแบ่งตัวเพิ่มจำนวนขึ้น และเข้าสู่อวัยวะสำคัญต่าง ๆ ทั้งนี้ สัตว์เลี้ยงที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ หรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่สะอาด แออัด หรือก่อความเครียด จะทำให้มีโอกาสติดโรคนี้ได้ง่ายขึ้นตามไปด้วย

อาการของโรคพยาธิเม็ดเลือด
อาการของโรคพยาธิเม็ดเลือดในสัตว์เลี้ยงมีหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับชนิดของเชื้อและความรุนแรงของโรคนั้น  ซึ่งอาการที่พบได้บ่อย ได้แก่
- ซึม เบื่ออาหาร
- มีไข้สูง
- โลหิตจาง
- จุดเลือดออกตามผิวหนัง
- เลือดกำเดาไหลและหยุดยาก
- การวินิจฉัยโรคพยาธิเม็ดเลือด

การวินิจฉัยโรคพยาธิเม็ดเลือดทำได้โดยการตรวจเลือด เพื่อระบุหาเชื้อและชนิดของพยาธิในเม็ดเลือด โดยการวินิจฉัยโรคที่ถูกต้องและรวดเร็วเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อให้สัตว์เลี้ยงได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

การรักษาโรคพยาธิเม็ดเลือด
การรักษาโรคพยาธิเม็ดเลือดทำได้โดยการใช้ยาที่มีฤทธิ์ฆ่าพยาธิเม็ดเลือด ซึ่งมีหลายชนิดด้วยกัน โดยสัตวแพทย์จะพิจารณาเลือกใช้ยาที่เหมาะสมกับชนิดและความรุนแรงของโรค นอกจากนี้ การดูแลและบำรุงสัตว์เลี้ยงระหว่างการรักษาก็เป็นสิ่งสำคัญ เช่น การให้สารน้ำและวิตามิน เพื่อให้สัตว์เลี้ยงมีมีการฟื้นตัวที่ไวขึ้น

การป้องกันโรคพยาธิเม็ดเลือด
การป้องกันโรคพยาธิเม็ดเลือดทำได้โดยการใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันเห็บและหมัดอย่างสม่ำเสมอ หมั่นดูแลทำความสะอาดสภาพแวดล้อมที่สัตว์เลี้ยงอาศัยอยู่เป็นประจำ ไม่เลี้ยงแออัดจนเกินไป นอกจากนี้การพาสัตว์เลี้ยงไปตรวจสุขภาพเป็นประจำก็เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้สามารถตรวจพบและรักษาโรคได้ตั้งแต่เนิ่นๆ

อันตรายของโรคพยาธิเม็ดเลือด
ทำลายระบบเลือด: เชื้อพยาธิเม็ดเลือดจะเข้าทำลายเม็ดเลือดแดง ทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง ส่งผลให้สัตว์เลี้ยงอ่อนแอ ซึม จนอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้
ทำลายอวัยวะภายใน: เชื้อพยาธิสามารถแพร่กระจายไปยังอวัยวะสำคัญต่างๆ เช่น ตับ ไต และม้าม ทำให้เกิดความเสียหายที่รุนแรงและนำไปสู่ภาวะอวัยวะล้มเหลวในที่สุด
ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ: โรคพยาธิเม็ดเลือดจะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของสัตว์เลี้ยงอ่อนแอลง ทำให้มีโอกาสติดเชื้อโรคอื่นๆ แทรกซ้อนได้ง่าย
ภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง: ในบางกรณี โรคพยาธิเม็ดเลือดสามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายถึงชีวิต เช่น ภาวะเลือดแข็งตัวในหลอดเลือด (DIC) และภาวะช็อก

เคสตัวอย่างที่โรงพยาบาลสัตว์เอราวัณ
น้องสุนัข ถูกพามาโรงพยาบาลสัตว์เอราวัณด้วยอาการทรุดหนัก ซึมอย่างรุนแรง เบื่ออาหารอย่างสิ้นเชิง และมีไข้สูงถึง 41 องศาเซลเซียส เหงือกของน้องสุนัขซีดขาว และมีจุดเลือดออกกระจายตามผิวหนัง เมื่อสัตวแพทย์ทำการตรวจเลือด พบว่าค่าเม็ดเลือดแดงของน้องสุนัขต่ำมาก บ่งชี้ถึงภาวะโลหิตจางขั้นรุนแรง และผลตรวจยืนยันว่าน้องสุนัขติดเชื้อพยาธิเม็ดเลือดชนิด Ehrlichia canis ในระดับที่รุนแรง

เนื่องจากภาวะโลหิตจางของน้องสุนัขอยู่ในขั้นวิกฤต สัตวแพทย์จึงตัดสินใจให้การรักษาแบบเร่งด่วน โดยการถ่ายเลือดเพื่อเพิ่มปริมาณเม็ดเลือดแดง และให้ยาปฏิชีวนะและยาฆ่าเชื้อพยาธิทางหลอดเลือดดำ พร้อมทั้งให้สารน้ำและวิตามินเสริมเพื่อช่วยฟื้นฟูร่างกาย น้องสุนัขถูกดูแลอย่างใกล้ชิดในห้องพักผู้ป่วยวิกฤต โดยมีทีมสัตวแพทย์และพยาบาลคอยเฝ้าติดตามอาการอย่างต่อเนื่อง

ในช่วงแรกของการรักษา อาการของน้องสุนัขยังคงทรงตัว แต่หลังจากได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่อง ค่าเม็ดเลือดแดงของน้องสุนัขเริ่มเพิ่มขึ้น และอาการโดยรวมดีขึ้นตามลำดับ น้องสุนัขเริ่มกลับมากินอาหารได้เอง และเริ่มแสดงความร่าเริงมากขึ้น หลังจากได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดเป็นเวลาหลายวัน น้องโชคดีก็มีอาการดีขึ้นจนสามารถกลับบ้านได้ในสภาพที่แข็งแรง

ข้อควรระวังและคำแนะนำ
- สังเกตอาการของสัตว์เลี้ยงอย่างใกล้ชิด หากพบอาการผิดปกติ ควรรีบพาสัตว์เลี้ยงไปพบสัตวแพทย์ทันที
- มีการป้องกันเห็บและหมัดอย่างสม่ำเสมอ
- พาสัตว์เลี้ยงไปตรวจสุขภาพเป็นประจำ
- ดูแลความสะอาดของสภาพแวดล้อมที่สัตว์เลี้ยงอาศัยอยู่

โรงพยาบาลสัตว์เอราวัณมีความพร้อมและยินดีให้บริการในการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคพยาธิเม็ดเลือดในสัตว์เลี้ยง ด้วยทีมสัตวแพทย์มากประสบการณ์และเครื่องมือทางการแพทย์ที่ทันสมัย

เรียบเรียงโดย : น.สพ. ณัฎฐกรณ์ วิลัยรัตน์
สัตวแพทย์ แผนกศัลยกรรมเนื้อเยื่ออ่อน , แผนกอายุรกรรมทั่วไป